RPP o zarzutach NIK: limit wydatków biura ustala minister finansów

Na działalność biura Rzecznika Praw Pacjenta miał wpływ ograniczony budżet oraz brak akceptacji ze strony decydentów proponowanych zmian w ustawie o prawach pacjenta. - W ostatnim czasie dzięki proaktywnej postawie minister Izabeli Leszczyny oraz premiera Donalda Tuska, który o połowę zwiększył budżet RPP na rok obecny i przyszły - sprawczość urzędu systematycznie wzrasta - wskazuje RPP, w nadesłanym do Menedżera Zdrowia piśmie.

Najwyższa Izba Kontroli w dniu 19 września opublikowała raport na temat działalności biura Rzecznika Praw Pacjenta, w którym wskazała m.in., że RPP „chociaż miał świadomość licznych problemów i nieprawidłowości w obszarze ochrony praw pacjenta, to nie realizował w pełni wszystkich ustawowych zadań”. Izba podkreśliła również, że zasadna byłaby „zmiana przepisów dotyczących pozycji Rzecznika Praw Pacjenta w systemie organów państwa, które zapewniałyby uniezależnienie RPP od wpływu władzy wykonawczej, umożliwiając skuteczniejsze niż do tej pory wykonywanie jego misji".

RPP pod ostrzałem NIKNajwyższa Izba Kontroli wzięła pod lupę działania Rzecznika Praw Pacjenta. Ustaliła, że chociaż miał świadomość licznych problemów i nieprawidłowości w obszarze ochrony praw pacjenta, to nie realizował w pełni wszystkich ustawowych zadań. Izba podkreśliła, że pomimo alarmujących ustaleń z kontroli NIK dotyczącej bezpieczeństwa badań genetycznych z 2018 r. w Polsce nadal brakuje odpowiednich przepisów regulujących ten obszar.

Po opublikowaniu raportu „Menedżer Zdrowia” zwrócił się do Rzecznika o ustosunkowanie się do wyników kontroli Izby.

RPP proponował zmiany,  ministrowie nie zawsze byli zgodni

W nadesłanej do redakcji odpowiedzi RPP wyjaśnia, że NIK w swoim raporcie wskazuje, że Rzecznik Praw Pacjenta co roku zgłaszał poprzednim Ministrom Zdrowia propozycje zmian systemowych i projekty zmian regulacyjnych, które pomogłyby skuteczniej działać na rzecz ochrony prawa pacjenta. Jak stwierdza NIK, „Minister nie zawsze je akceptował”. Z inicjatywy Rzecznika prowadzono także prace nad nowelizacją ustawy o prawach pacjenta. Jak wskazuje NIK, zgłaszane przez RPP propozycje zmian z jednej strony miały na celu rozszerzenie praw pacjenta, a z drugiej wzmocnienie kompetencji Rzecznika. Jednak decyzję ówczesnego kierownictwa Ministerstwa Zdrowia prace nad zmianą tej ustawy zostały wstrzymane.

W ostatnim czasie Rzecznik Praw Pacjenta dostrzega duże zrozumienie dla takich postulatów po stronie kierownictwa Ministerstwa Zdrowia, z którym Rzecznik Praw Pacjenta prowadzi stałą i wielowymiarową współpracę ze względu na właściwe naszym urzędom kompetencje i obszary działań.

Obecna władza dostrzega potrzebę zmian 

W dalszej części pisma RPP podkreśla: Należy nadmienić, że RPP podlega bezpośrednio Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Co niezwykle istotne z perspektywy RPP,  Pani Minister Zdrowia Izabela Leszczyna wyraziła publicznie poparcie dla takiej konieczności i wolę prowadzenia prac w kierunku wzmocnienia kompetencji RPP, stwierdzając, że „Rzecznik Praw Pacjenta będzie również musiał być wyposażony w nowe kompetencje, które pozwolą mu szybko i skutecznie nakładać sankcje na podmioty naruszające przepisy. Chciałabym, aby Rzecznik Praw Pacjenta miał kompetencje analogiczne do prezesa UOKiK”.

W szpitalach łamane są prawa pacjentaNajwyższa Izba Kontroli stwierdziła przypadki naruszania praw pacjenta we wszystkich badanych sprawach – w większości kontrolowanych szpitali pacjenci nie mieli pełnego dostępu do informacji, a prawie 30 proc. podmiotów leczniczych nie zapewniło pacjentom godnych warunków pobytu w szpitalu.

RPP nie może sam ustalać limitu niezbędnych wydatków

Jeśli zaś chodzi o podnoszoną w raporcie NIK skuteczność działań Biura Rzecznika Praw Pacjenta to warto zauważyć, że poza kwestią zwiększenia kompetencji, niezwykle ważna jest sprawa budżetu przeznaczonego na działalność naszego urzędu.  W tym kontekście należy podkreślić, że wyrażane przez NIK zastrzeżenia dotyczące niezapewnienia odpowiedniej wysokości budżetu jednostki nie uwzględniają realiów ustalania budżetu centralnych organów administracji rządowej.  Rzecznik Prawa Pacjenta jako dysponent części 66 budżetu państwa – odmiennie niż w przypadku Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka czy Najwyższej Izby Kontroli – otrzymuje ustalony limit wydatków od Ministra Finansów, do którego może się jedynie odnieść.

Rzecznik, w przeciwieństwie m.in. do jednostek wymienionych powyżej, nie posiada narzędzi pozwalających na samodzielne ustalenie limitu niezbędnych wydatków w odniesieniu do faktycznych potrzeb finansowych i ocenie tego limitu przez Sejm i Senat.

Od 2024 r. wzrost budżetu RPP wzrosł o połowę

Jak zauważa NIK, Rzecznik Praw Pacjenta co roku występował o zwiększenie budżetu, co nastąpiło od bieżącego roku. Z satysfakcją możemy stwierdzić, że istotny wzrost budżetu RPP wprowadził od 2024 roku rząd Pana Premiera Donalda Tuska poprzez decyzję Ministra Finansów, przyznając RPP budżet wyższy o 50 procent (na rok 2024 i według planu na 2025 r.).

Tak znaczący wzrost budżetu pozwala na adekwatne do potrzeb wzmocnienie zasobów kadrowych Biura Rzecznika Praw Pacjenta, poszerzenie możliwości organizacyjnych i merytorycznych w działaniach na rzecz praw pacjenta i realizację szerszych inicjatyw, także edukacyjno-informacyjnych, kierowanych do pacjentów.

Takie działania będą stanowić również odpowiedź na zalecenia z raportu NIK - podsumował w swoim piśmie RPP.